Có không ít bậc cha mẹ có ý định tặng cho con cái nhà đất thay vì đem bán, tuy nhiên cũng có người muốn con cái chăm sóc mình về già, nếu con bất hiếu thì muốn được thu lại nhà đất.
Vậy, cha mẹ có quyền đòi lại nhà đất sau khi đã tặng cho con không? Luật sư sẽ giúp bạn tìm hiểu chi tiết qua bài viết dưới đây.
Căn cứ theo Điều 459 Bộ luật Dân sự 2015 và điểm a khoản 3 Điều 27 Luật Đất đai 2024 quy định về việc tặng cho bất động sản như sau:
Điều 459. Tặng cho bất động sản
1. Tặng cho bất động sản phải được lập thành văn bản có công chứng, chứng thực hoặc phải đăng ký, nếu bất động sản phải đăng ký quyền sở hữu theo quy định của luật.
2. Hợp đồng tặng cho bất động sản có hiệu lực kể từ thời điểm đăng ký; nếu bất động sản không phải đăng ký quyền sở hữu thì hợp đồng tặng cho có hiệu lực kể từ thời điểm chuyển giao tài sản.
Điều 27. Quyền chuyển đổi, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại, thừa kế, tặng cho quyền sử dụng đất; thế chấp, góp vốn bằng quyền sử dụng đất
…
3. Việc công chứng, chứng thực hợp đồng, văn bản thực hiện các quyền của người sử dụng đất được thực hiện như sau:
a) Hợp đồng chuyển nhượng, tặng cho, thế chấp, góp vốn bằng quyền sử dụng đất, quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất phải được công chứng hoặc chứng thực, trừ trường hợp quy định tại điểm b khoản này;
Từ thời điểm đăng ký, người con (người nhận tặng cho) chính thức là chủ sở hữu hợp pháp và có toàn quyền sử dụng, định đoạt đất được tặng cho.
Cha mẹ thương con không tiếc gì, có thể cho con tất cả tài sản mà cả đời họ gây dựng. Có những trường hợp, cha mẹ đã tặng cho con nhà cửa, đất đai, mong muốn con gây dựng tổ ấm, thành gia lập thất, thế nhưng, con cái lại phụ tấm lòng của cha mẹ, sa đọa vào những tệ nạn xã hội khiến cha mẹ phải lo lắng. Tuy nhiên, vì đã hoàn tất việc tặng cho nhà đất nên cha mẹ không có quyền lấy lại đất đã tặng cho vì những lý do sau:
- Việc tặng cho đã hoàn tất và đã có hiệu lực.
- Việc tặng cho được thực hiện trên tinh thần tự nguyện, không có sự lừa dối hoặc cưỡng ép, do đó không có căn cứ để Tòa án tuyên bố vô hiệu.
Hiện nay, việc tặng cho được pháp luật xác nhận khi hợp đồng tặng cho được công chứng, đã làm xong thủ tục đăng ký biến động tại Văn phòng đăng ký đất đai và hoàn tất việc đăng ký biến động vào sổ địa chính.
Theo đó, sau khi đã hoàn tất việc đăng ký biến động vào sổ địa chính người con sẽ có đầy đủ các quyền năng được pháp luật quy định như quyền quản lý, sử dụng, định đoạt đối với đất, trừ trường hợp hợp đồng tặng cho đã công chứng quy định điều kiện hợp đồng là được hủy bỏ hợp đồng.
Cha mẹ có quyền đòi lại nhà đất sau khi đã tặng cho con không?
Pháp luật cũng quy định một số trường hợp ngoại lệ người tặng vẫn có thể đòi lại đất đã tặng cho.
Bên tặng cho có quyền yêu cầu bên được tặng cho thực hiện một hoặc nhiều nghĩa vụ trước hoặc sau khi nhận tài sản theo quy định tại Điều 462 Bộ luật Dân sự 2015.
Điều 462 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về tặng cho tài sản có điều kiện như sau:
Điều 462. Tặng cho tài sản có điều kiện
1. Bên tặng cho có thể yêu cầu bên được tặng cho thực hiện một hoặc nhiều nghĩa vụ trước hoặc sau khi tặng cho. Điều kiện tặng cho không được vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội.
2. Trường hợp phải thực hiện nghĩa vụ trước khi tặng cho, nếu bên được tặng cho đã hoàn thành nghĩa vụ mà bên tặng cho không giao tài sản thì bên tặng cho phải thanh toán nghĩa vụ mà bên được tặng cho đã thực hiện.
3. Trường hợp phải thực hiện nghĩa vụ sau khi tặng cho mà bên được tặng cho không thực hiện thì bên tặng cho có quyền đòi lại tài sản và yêu cầu bồi thường thiệt hại.
Nếu hợp đồng tặng cho đất có quy định nghĩa vụ mà bên nhận tặng cho phải thực hiện sau khi tài sản đã được chuyển giao, nhưng bên nhận tặng cho không thực hiện nghĩa vụ như đã cam kết, thì bên tặng cho có quyền đòi lại tài sản đã tặng cho và yêu cầu bồi thường thiệt hại. Quy định này đảm bảo rằng tài sản được tặng cho chỉ thực sự thuộc về bên nhận khi họ thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ đã thỏa thuận trong hợp đồng.
Theo đó, bên tặng cho có thể đặt ra một hoặc nhiều điều kiện, miễn là điều kiện đó không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội. Trong thực tiễn, điều kiện thường thấy bao gồm: Nghĩa vụ phụng dưỡng cha mẹ khi tuổi già; Nghĩa vụ gìn giữ, bảo quản tài sản thờ cúng; Nghĩa vụ không chuyển nhượng tài sản trong một thời hạn nhất định,…
Sau khi cha mẹ đã hoàn thành đầy đủ thủ tục tặng cho đất cho con mà không có điều kiện kèm theo hợp đồng tặng cho thì cha mẹ không thể đòi lại đất đã tặng cho. Nếu hợp đồng tặng cho có kèm điều kiện mà người con không thực hiện nghĩa vụ theo cam kết, cha mẹ có quyền đòi lại đất và yêu cầu bồi thường thiệt hại theo quy định pháp luật.
Như vậy, mặc dù nguyên tắc chung là hợp đồng tặng cho bất động sản đã công chứng, đăng ký sang tên và người con đã được cấp Giấy chứng nhận thì cha mẹ không thể đơn phương đòi lại nhưng pháp luật hiện hành vẫn chỉ ra nhiều trường hợp ngoại lệ. Những trường hợp này cho phép cha mẹ có thể yêu cầu hủy bỏ, tuyên bố vô hiệu Hợp đồng tặng cho, hủy Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất và yêu cầu bồi thường thiệt hại (nếu có) khi xuất hiện căn cứ pháp lý phù hợp.
