Hiện nay có trường hợp những người sắp chết để lại di chúc bằng cách ghi âm, video ghi hình và đưa lại cho con cháu thay vì viết tay hay đánh máy. Pháp luật Việt Nam có ghi nhận hình thức lập di chúc bằng ghi âm, video ghi hình không? Hãy cùng Luật sư tìm hiểu qua bài viết dưới đây.
Theo quy định tại Điều 624 Bộ luật Dân sự 2015, di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết.
Hình thức của di chúc được quy định theo Điều 627 Bộ luật Dân sự 2015 như sau:
Điều 627. Hình thức của di chúc
Di chúc phải được lập thành văn bản; nếu không thể lập được di chúc bằng văn bản thì có thể di chúc miệng.
Cụ thể, Điều 628 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về hình thức di chúc bằng văn bản như sau:
Điều 628. Di chúc bằng văn bản
Di chúc bằng văn bản bao gồm:
1. Di chúc bằng văn bản không có người làm chứng.
2. Di chúc bằng văn bản có người làm chứng.
3. Di chúc bằng văn bản có công chứng.
4. Di chúc bằng văn bản có chứng thực.
Điều 629 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về hình thức di chúc miệng như sau:
Điều 629. Di chúc miệng
1. Trường hợp tính mạng một người bị cái chết đe dọa và không thể lập di chúc bằng văn bản thì có thể lập di chúc miệng.
2. Sau 03 tháng, kể từ thời điểm di chúc miệng mà người lập di chúc còn sống, minh mẫn, sáng suốt thì di chúc miệng mặc nhiên bị hủy bỏ.
Như vậy, di chúc là sự thể hiện ý chí cá nhân nhằm định đoạt tài sản sau khi chết. Về hình thức di chúc bắt buộc phải lập thành văn bản nếu không thể lập được di chúc bằng văn bản thì có thể di chúc miệng.
Điều 630 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về di chúc hợp pháp như sau:
Điều 630. Di chúc hợp pháp
1. Di chúc hợp pháp phải có đủ các điều kiện sau đây:
a) Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe doạ, cưỡng ép;
b) Nội dung của di chúc không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội; hình thức di chúc không trái quy định của luật.
2. Di chúc của người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi phải được lập thành văn bản và phải được cha, mẹ hoặc người giám hộ đồng ý về việc lập di chúc.
3. Di chúc của người bị hạn chế về thể chất hoặc của người không biết chữ phải được người làm chứng lập thành văn bản và có công chứng hoặc chứng thực.
4. Di chúc bằng văn bản không có công chứng, chứng thực chỉ được coi là hợp pháp, nếu có đủ các điều kiện được quy định tại khoản 1 Điều này.
5. Di chúc miệng được coi là hợp pháp nếu người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng của mình trước mặt ít nhất hai người làm chứng và ngay sau khi người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng, người làm chứng ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ. Trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng thì di chúc phải được công chứng viên hoặc cơ quan có thẩm quyền chứng thực xác nhận chữ ký hoặc điểm chỉ của người làm chứng.
Thực tế, rất nhiều người lầm tưởng việc ghi âm hoặc quay video ghi hình của người sắp chết là di chúc miệng. Tuy nhiên, di chúc miệng phải đáp ứng điều kiện quy định tại Khoản 5 Điều 630 Bộ luật Dân sự 2015 mới được coi là di chúc hợp pháp.
Và căn cứ Điều 627 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về hình thức của di chúc thì di chúc phải được lập thành văn bản nếu không thể lập được di chúc bằng văn bản thì có thể di chúc miệng. Không có quy định nào công nhận hay nhắc đến hình thức lập di chúc qua việc ghi âm hay ghi hình. Do đó di chúc được xem là hợp pháp khi đáp ứng những điều kiện được quy định tại Điều 630 Bộ luật Dân sự 2015 và chú ý về hình thức để di chúc được coi là hợp pháp.
Như vậy, hiện nay thì pháp luật không công nhận hình thức di chúc bằng dữ liệu điện tử là file ghi âm, video ghi hình. Do đó, file ghi âm, video ghi hình không phải di chúc hợp pháp.
