Khi bước vào độ tuổi 16, nhiều bạn trẻ bắt đầu có nhu cầu học lái xe và sử dụng xe máy để di chuyển. Tuy nhiên, một câu hỏi thường gặp là: Đủ 16 tuổi có được điều khiển xe máy không? Hãy cùng tìm hiểu về các quy định pháp luật liên quan đến vấn đề này.
Điều 59 Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ 2024 quy định về tuổi, sức khỏe của người điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ như sau:
- Người đủ 16 tuổi trở lên được điều khiển xe gắn máy;
- Người đủ 18 tuổi trở lên được cấp giấy phép lái xe hạng A1, A, B1, B, C1, được cấp chứng chỉ bồi dưỡng kiến thức pháp luật về giao thông đường bộ để điều khiển xe máy chuyên dùng tham gia giao thông đường bộ.
Trong đó, phân hạng GPLX đối với xe máy được quy định:
- Hạng A1 cấp cho người lái xe mô tô hai bánh có dung tích xi-lanh đến 125 cm3 hoặc có công suất động cơ điện đến 11 kW.
- Hạng A cấp cho người lái xe mô tô hai bánh có dung tích xi-lanh trên 125 cm3 hoặc có công suất động cơ điện trên 11 kW và các loại xe quy định cho giấy phép lái xe hạng A1.
Như vậy, có thể thấy quy định cho phép người từ đủ 18 tuổi được thi cấp bằng lái Hạng A1 và A mới từ năm 2025, và chỉ cấp cho xe mô tô hai bánh (hay còn gọi là xe máy), không cấp cho xe gắn máy.
Điểm e và điểm g, khoản 1, Điều 34 Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ 2024 đã quy định về xe gắn máy và xe máy như sau:
- Xe mô tô (còn gọi là xe máy): Là bao gồm xe có hai hoặc ba bánh chạy bằng động cơ, được thiết kế, sản xuất để hoạt động trên đường bộ, trừ xe gắn máy; đối với xe ba bánh thì khối lượng bản thân không lớn hơn 400 kg.
- Xe gắn máy: Là xe có hai hoặc ba bánh chạy bằng động cơ, được thiết kế, sản xuất để hoạt động trên đường bộ, có vận tốc thiết kế không lớn hơn 50 km/h; nếu động cơ dẫn động là động cơ nhiệt thì dung tích làm việc hoặc dung tích tương đương không lớn hơn 50 cm3; nếu động cơ dẫn động là động cơ điện thì công suất của động cơ không lớn hơn 04 kW; xe gắn máy không bao gồm xe đạp máy.
Như vậy, từ những quy định trên có thể kết luận như sau:
- Xe gắn máy chính là những dòng xe được thiết kế không lớn hơn 50 phân khối hiện nay. Theo đó, người từ đủ 16 tuổi được phép điều khiển xe gắn máy (điểm a, khoản 1, Điều 60 Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ 2024).
- Xe máy là những dòng xe có thiết kế từ 50 phân khối trở lên. Như vậy, người từ đủ 18 tuổi được phép điều khiển xe gắn máy (điểm b, khoản 1, Điều 60 Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ 2024).
Do đó hiện nay, người đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi chỉ được chạy xe gắn máy dưới 50 phân khối, không được chạy xe máy trên 50 phân khối.
Mức phạt lỗi không đủ tuổi mà điều khiển xe máy
Theo khoản 1 và điểm a, khoản 4, Điều 18 Nghị định 168/2024/NĐ-CP đã quy định:
- Phạt cảnh cáo người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi điều khiển xe mô tô, xe gắn máy, các loại xe tương tự xe mô tô và các loại xe tương tự xe gắn máy hoặc điều khiển xe ô tô, điều khiển xe chở người bốn bánh có gắn động cơ, xe chở hàng bốn bánh có gắn động cơ và các loại xe tương tự xe ô tô.
- Phạt tiền từ 400.000 đồng đến 600.000 đồng đối với người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi điều khiển xe mô tô có dung tích xi – lanh từ 50 cm3 trở lên hoặc có công suất động cơ điện từ 04 kW trở lên.
Như vậy, người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi điều khiển xe mô tô, xe gắn máy sẽ áp dụng hình thức xử phạt hành chính nhẹ nhất đó là phạt cảnh cáo. Từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi, có thể bị phạt tiền lên đến 600.000 đồng./.
