Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định: Mang thai hộ vì mục đích nhân đạo là việc một người phụ nữ tự nguyện, không vì mục đích thương mại giúp mang thai cho cặp vợ chồng mà người vợ không thể mang thai và sinh con ngay cả khi áp dụng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản, bằng việc lấy noãn của người vợ và tinh trùng của người chồng để thụ tinh trong ống nghiệm, sau đó cấy vào tử cung của người phụ nữ tự nguyện mang thai và sinh con.
Điều kiện mang thai hộ vì mục đích nhân đạo như sau:
- Đối với bên nhờ mang thai hộ
- Đang tồn tại một quan hệ hôn nhân hợp pháp
Việc quy định điều kiện này nhằm hạn chế diện chủ thể được phép nhờ mang thai hộ. Việc ưu tiên chỉ áp dụng cho cặp vợ chồng vô sinh được phép nhờ mang thai hộ không chỉ xuất phát từ đáp ứng nhu cầu được làm cha làm mẹ mà còn vì sự bền vững của gia đình, giảm thiểu sự vi phạm quyền và nghĩa vụ giữa vợ và chồng cũng như vì lợi ích của trẻ em được sống trong một môi trường gia đình đầy đủ nhất.
- Có xác nhận của tổ chức y tế có thẩm quyền về việc người vợ không thể mang thai và sinh con ngay cả khi áp dụng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản
Điều kiện này nhằm xác định việc mang thai hộ là giải pháp cuối cùng khi không còn cách nào khác.
- Vợ chồng đang không có con chung
Điều kiện này dẫn đến cách hiểu rằng nếu vợ, chồng đã có con riêng nhưng đang không có con chung thì vẫn thuộc trường hợp được nhờ mang thai hộ. Tuy nhiên, nếu vợ chồng không có con riêng nhưng có con chung nhưng con chung đã cho người khác nhận nuôi hoặc con chung mắc những căn bệnh đặc biệt… thì không thuộc diện được nhờ mang thai hộ.
Mặt khác, do pháp luật không quy định việc được phép nhờ mang thai hộ nhiều lần hay không nên có thể suy đoán, nếu khi nhờ mang thai hộ mà việc mang thai gặp những tai biến bất thường hoặc sau khi sinh con, đứa con chết thì họ vẫn đảm bảo điều kiện là đang không có con chung và sẽ được nhờ mang thai hộ tiếp (không có giới hạn).
- Đã được tư vấn về y tế, pháp lý, tâm lý
Điều kiện này là rất cần thiết để cặp vợ chồng nhờ mang thai hình dung được toàn bộ quá trình mang thai hộ, những vấn đề phát sinh xung quanh việc mang thai hộ, quyền và nghĩa vụ của mình trong việc mang thai hộ. Từ đó, họ quyết định có thực hiện việc nhờ mang thai hộ hay không. Điều này cũng là tiền đề đảm bảo cho trẻ em sinh ra từ việc mang thai hộ.
Người chồng có tinh trùng, người vợ có noãn được xác định là đảm bảo chất lượng để kết hợp thụ tinh. Điều kiện này nhằm đảm bảo đứa trẻ sinh ra từ việc mang thai hộ phải là đứa con ruột thịt của cặp vợ chồng nhờ mang thai hộ. Từ đó, nâng cao trách nhiệm của bên nhờ mang thai hộ đối với quá trình mang thai và sinh con của bên mang thai hộ, cũng như trách nhiệm đối với đứa con sinh ra từ việc mang thai hộ.
- Đối với người mang thai hộ
- Là người thân thích cùng hàng với bên vợ hoặc chồng nhờ mang thai hộ
Có nghĩa là người mang thai hộ chỉ có thể là chị em gái ruột, hoặc chị em gái họ, hoặc chị em dâu. Điều kiện này nhằm đảm bảo mục đích nhân đạo của việc mang thai hộ có thể được thực hiện một cách nghiêm túc nhất. Mặt khác, nếu giữa các bên có quan hệ thân thích cùng hàng với nhau (như anh chị em ruột, anh chị em họ) thì việc xác định tư cách chủ thể, thứ bậc trong gia đình vẫn phù hợp với phong tục quán của gia đình Việt Nam.
- Đã từng sinh con và chỉ được mang thai hộ một lần
Điều kiện “đã từng sinh con” nhằm đảm bảo sự trải nghiệm trong việc thực hiện thiên chức của mình, cũng như, tạo ra một tâm lý ổn định cho cả hai bên khi đón chờ đứa trẻ sinh ra từ việc mang thai hộ. Điều kiện chỉ được mang thai hộ một lần nhằm đảm bảo sức khoẻ sinh sản cho người mang thai hộ.
- Ở độ tuổi phù hợp và có xác nhận của tổ chức y tế có thẩm quyền về khả năng mang thai hộ
Điều kiện này nhằm đảm bảo sự an toàn nhất về sức khoẻ cho người mang thai hộ, cho thai nhi, cho trẻ sinh ra từ việc mang thai hộ.
- Đã được tư vấn về y tế, pháp lý, tâm lý
Điều kiện này cũng tương tự như đối với người nhờ mang thai hộ, giúp cho người mang thai hộ cân nhắc việc có nên thực hiện mang thai người mang thai hộ người khác hay không.
- Điều kiện về ý chí của bên mang thai hộ và bên nhờ mang thai hộ
Điều kiện về ý chí của các bên trong việc mang thai hộ là điều kiện tiên quyết để việc mang thai hộ được thực hiện một cách tốt nhất. Đảm bảo sự tự nguyện giữa người mang thai hộ và người nhờ mang thai hộ về việc mang thai hộ.
Nếu người mang thai hộ đang tồn tại một quan hệ hôn nhân hợp pháp thì phải có sự đồng ý bằng văn bản của người chồng. Đây là điều kiện quan trọng để các bên có tâm lý thoải mái nhất, sẵn sàng đón nhận việc mang thai hộ. Chính điều này là yếu tố quan trọng để ràng buộc trách nhiệm của các bên đối với việc mang thai hộ và là cơ sở pháp lý để giải quyết các vấn đề nảy sinh trong quá trình thực hiện việc mang thai hộ.
Bên cạnh đó, khi thực hiện việc mang thai hộ thì bên nhờ mang thai hộ, bên mang thai hộ và các chủ thể có liên quan phải tuân thủ các điều kiện về sinh con theo phương pháp khoa học do pháp luật quy định. Đây là điều kiện mang tính chất chuyên môn trong lĩnh vực y học nhằm đảm bảo sự an toàn cho người mang thai và đứa trẻ sinh ra từ việc mang thai hộ./.
