Di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết. Di chúc phải được lập thành văn bản, nếu không thể lập được di chúc bằng văn bản thì có thể di chúc miệng.
Điều 635 Bộ luật dân sự năm 2015 (BLDS 2015) quy định Người lập di chúc có thể yêu cầu công chứng hoặc chứng thực bản di chúc. Như vậy, pháp luật không bắt buộc di chúc phải công chứng, chứng thực và tuỳ từng trường hợp thì di chúc cần phải công chứng, chứng thực thì mới có hiệu lực pháp luật.
Trường hợp di chúc bắt buộc công chứng, chứng thực
BLDS 2015 quy định các trường hợp sau đây di chúc bắt buộc phải công chứng, chứng thực, bao gồm:
- Di chúc của người bị hạn chế về thể chất (K3 Điều 630 BLDS 2015);
- Di chúc của người không biết chữ (K3 Điều 630 BLDS 2015);
- Di chúc miệng phải được công chứng, chứng thực trong thời hạn 05 ngày ngay sau khi người để lại di chúc thể hiện ý chí cuối cùng của mình (K5 Điều 630 BLDS 2015);
- Di chúc được lập bằng tiếng nước ngoài (K5 Điều 647 BLDS 2015).
Trường hợp di chúc không bắt buộc công chứng, chứng thực
Điều 638 BLDS 2015 quy định các trường hợp di chúc không bắt buộc phải công chứng, chứng thực, bao gồm:
- Di chúc của quân nhân tại ngũ có xác nhận của thủ trưởng đơn vị từ cấp đại đội trở lên, nếu quân nhân không thể yêu cầu công chứng hoặc chứng thực.
- Di chúc của người đang đi trên tàu biển, máy bay có xác nhận của người chỉ huy phương tiện đó.
- Di chúc của người đang điều trị tại bệnh viện, cơ sở chữa bệnh, điều dưỡng khác có xác nhận của người phụ trách bệnh viện, cơ sở đó.
- Di chúc của người đang làm công việc khảo sát, thăm dò, nghiên cứu ở vùng rừng núi, hải đảo có xác nhận của người phụ trách đơn vị.
- Di chúc của công dân Việt Nam đang ở nước ngoài có chứng nhận của cơ quan lãnh sự, đại diện ngoại giao Việt Nam ở nước đó.
- Di chúc của người đang bị tạm giam, tạm giữ, đang chấp hành hình phạt tù, người đang chấp hành biện pháp xử lý hành chính tại cơ sở giáo dục, cơ sở chữa bệnh có xác nhận của người phụ trách cơ sở đó.
Như vậy, trên đây là các trường hợp di chúc bắt buộc và không bắt buộc công chứng, chứng thực./.
