Luật Bảo hiểm xã hội 2024 đã quy định thêm nhiều điểm mới về chế độ thai sản cho lao động nam so với Luật Bảo hiểm xã hội 2014.
Luật sư sẽ giúp bạn tìm hiểu chi tiết những điểm mới về chế độ thai sản cho nam giới từ ngày 1/7/2025 qua bài viết dưới đây.
1. Chồng đóng BHXH tự nguyện, vợ ở nhà nội trợ cũng được hưởng trợ cấp thai sản
Theo quy định của Luật Bảo hiểm xã hội 2014, người tham gia BHXH tự nguyện chỉ được hưởng 02 chế độ: Hưu trí và Tử tuất. Do vậy, dù được nhà nước hỗ trợ mức đóng song BHXH tự nguyện vẫn chưa đủ hấp dẫn để người dân lựa chọn tham gia.
Vừa qua, Luật Bảo hiểm xã hội 2024 đã bổ sung thêm chế độ thai sản vào chính sách BHXH tự nguyện cho tất cả những người tham gia.
Theo đó, tại Điều 94 Luật Bảo hiểm xã hội 2024 quy định, lao động nam có vợ sinh con cũng được hưởng trợ cấp thai sản. Điều kiện là người đó đóng BHXH tự nguyện hoặc có thời gian tham gia ở cả hai khu vực bắt buộc và tự nguyện từ đủ 6 tháng trở lên trong vòng 12 tháng trước khi sinh con.
Như vậy, không bắt buộc vợ phải tham gia BHXH, chỉ cần chồng tham gia BHXH tự nguyện thì vợ cũng sẽ được hưởng chế độ thai sản.
Mức trợ cấp thai sản 2 triệu đồng cho mỗi con sinh ra, do ngân sách nhà nước chi trả. Tùy thời kỳ, Chính phủ điều chỉnh mức trợ cấp thai sản phù hợp với điều kiện kinh tế xã hội và khả năng ngân sách.
Lưu ý:
- Trường hợp cả cha và mẹ cùng tham gia bảo hiểm xã hội đủ điều kiện hưởng trợ cấp thai sản thì chỉ cha hoặc mẹ được hưởng trợ cấp thai sản.
- Trường hợp người quy định tại khoản 1 Điều 94 Luật Bảo hiểm xã hội số 2024 vừa có đủ điều kiện hưởng trợ cấp thai sản trong BHXH tự nguyện và vừa có đủ điều kiện hưởng chế độ thai sản trong BHXH bắt buộc thì chỉ được hưởng chế độ thai sản trong BHXH bắt buộc.
- Trường hợp mẹ đủ điều kiện hưởng chế độ thai sản trong BHXH bắt buộc, cha đủ điều kiện hưởng trợ cấp thai sản trong BHXH tự nguyện thì mẹ được hưởng chế độ thai sản trong BHXH bắt buộc và cha được hưởng trợ cấp thai sản trong BHXH tự nguyện.
- Trường hợp cha đủ điều kiện hưởng chế độ thai sản trong BHXH bắt buộc, mẹ đủ điều kiện hưởng trợ cấp thai sản trong BHXH tự nguyện thì cha được hưởng chế độ thai sản trong BHXH bắt buộc và mẹ được hưởng trợ cấp thai sản trong BHXH tự nguyện.
2. Điều kiện lao động nam được hưởng chế độ thai sản
Điều 50 Luật Bảo hiểm xã hội 2024, đã liệt kê các trường hợp người lao động được hưởng chế độ thai sản gồm:
Điều 50. Đối tượng và điều kiện hưởng chế độ thai sản
1. Đối tượng quy định tại các điểm a, b, c, d, i, k, l, m và n khoản 1 và khoản 2 Điều 2 của Luật này được hưởng chế độ thai sản khi thuộc một trong các trường hợp sau đây:
a) Lao động nữ mang thai;
b) Lao động nữ sinh con;
c) Lao động nữ mang thai hộ;
d) Lao động nữ nhờ mang thai hộ;
đ) Người lao động nhận nuôi con nuôi dưới 06 tháng tuổi;
e) Người lao động sử dụng các biện pháp tránh thai mà các biện pháp đó phải được thực hiện tại cơ sở khám bệnh, chữa bệnh;
g) Lao động nam đang tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc có vợ sinh con, vợ mang thai hộ sinh con.
Như vậy, lao động nam được hưởng chế độ thai sản có 2 trường hợp:
– Lao động nam đóng BHXH có vợ sinh con;
– Lao động nam thực hiện biện pháp triệt sản.
3. Thời gian lao động nam được hưởng chế độ thai sản
3.1. Trường hợp thực hiện biện pháp triệt sản
Theo quy định tại khoản 1 Điều 57 Luật Bảo hiểm xã hội 2024, lao động nam thực hiện biện pháp triệt sản được nghỉ hưởng chế độ theo chỉ định của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền với thời gian tối đa là 15 ngày.
Thời gian này tính cả ngày nghỉ lễ, nghỉ Tết, ngày nghỉ hằng tuần.
3.2. Trường hợp khi vợ sinh con
Điều 34 Luật BHXH 2024 nêu rõ, lao động nam đang tham gia BHXH bắt buộc khi vợ sinh con được nghỉ việc hưởng chế độ thai sản với thời gian như sau:
– 05 ngày làm việc khi vợ sinh thường;
– 07 ngày làm việc khi vợ sinh con phải phẫu thuật hoặc sinh con dưới 32 tuần tuổi;
– Trường hợp vợ sinh đôi thì được nghỉ 10 ngày làm việc. Trường hợp sinh ba trở lên thì được nghỉ thêm 03 ngày làm việc cho mỗi con tính từ con thứ ba trở đi;
– Trường hợp vợ sinh đôi phải phẫu thuật thì được nghỉ 14 ngày làm việc. Trường hợp sinh ba trở lên phải phẫu thuật thì được nghỉ thêm 03 ngày làm việc cho mỗi con tính từ con thứ ba trở đi.
Lưu ý:
– Ngày bắt đầu nghỉ việc hưởng chế độ thai sản phải trong khoảng thời gian 60 ngày kể từ ngày vợ sinh con.
Trường hợp người lao động nghỉ nhiều lần thì ngày bắt đầu nghỉ việc của lần cuối cùng phải trong khoảng thời gian 60 ngày đầu kể từ ngày vợ sinh con và tổng thời gian nghỉ việc hưởng chế độ thai sản không quá thời gian quy định.
– Trường hợp chỉ có mẹ hoặc cả cha và mẹ đều tham gia BHXH bắt buộc mà mẹ chết sau khi sinh con thì cha hoặc người trực tiếp nuôi dưỡng được nghỉ việc hưởng chế độ thai sản để chăm sóc con đối với thời gian còn lại của người mẹ.
– Trường hợp mẹ tham gia BHXH bắt buộc nhưng không đủ điều kiện quy định mà chết thì cha hoặc người trực tiếp nuôi dưỡng được nghỉ việc hưởng chế độ thai sản cho đến khi con đủ 06 tháng tuổi.
=> Trường hợp cha hoặc người trực tiếp nuôi dưỡng không nghỉ việc thì ngoài tiền lương còn được hưởng trợ cấp thai sản đối với thời gian còn lại của người mẹ kể từ ngày liền kề sau ngày người mẹ chết.
– Trường hợp chỉ có cha tham gia BHXH bắt buộc mà mẹ chết sau khi sinh con hoặc gặp rủi ro sau khi sinh mà không đủ sức khỏe để chăm sóc con theo xác nhận của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh thì cha được nghỉ việc hưởng chế độ thai sản cho đến khi con đủ 06 tháng tuổi.
– Đối với các trường hợp khác mà có thời gian nghỉ việc hưởng chế độ thai sản từ 14 ngày làm việc trở lên trong tháng thì thời gian này được tính là thời gian đóng BHXH bắt buộc, người lao động và người sử dụng lao động không phải đóng BHXH.
– Thời gian nghỉ việc hưởng chế độ thai sản tính cả ngày nghỉ lễ, tết, ngày nghỉ hằng tuần.
4. Mức hưởng chế độ thai sản cho nam giới
4.1. Tiền chế độ thai sản của nam
Căn cứ khoản 1, khoản 2 Điều 59 Luật Bảo hiểm xã hội 2024, tiền thai sản của lao động nam được tính theo công thức sau:
Mức hưởng = Mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH của 06 tháng trước khi hưởng /24
x số ngày nghỉ
Trường hợp chưa đủ 06 tháng tính theo mức bình quân tiền lương của các tháng đã đóng BHXH.
4.2. Tiền trợ cấp 1 lần khi vợ sinh con
Căn cứ Điều 58 Luật Bảo hiểm xã hội 2024, lao động nữ sinh con nhưng không đủ điều kiện mà người chồng có đủ điều kiện thì người chồng được trợ cấp một lần. Mức trợ cấp một lần cho mỗi con bằng 02 lần mức tham chiếu tại tháng lao động nữ sinh con.
Theo khoản 13 Điều 141 Luật Bảo hiểm xã hội 2024, khi chưa bãi bỏ mức lương cơ sở thì mức tham chiếu quy định tại Luật này bằng mức lương cơ sở. Tại thời điểm mức lương cơ sở bị bãi bỏ thì mức tham chiếu không thấp hơn mức lương cơ sở đó.
Theo khoản 2 Điều 3 Nghị định 73/2024/NĐ-CP, mức lương cơ sở là 2.340.000 đồng/tháng.
Như vậy, tiền trợ cấp một lần khi vợ sinh con được tính như sau:
Trợ cấp 1 lần/con = 2 x Mức lương cơ sở = 2 x 2,34 triệu đồng = 4,68 triệu đồng
Luật Bảo hiểm xã hội 2024 ngoài việc mở rộng quyền lợi thai sản dành cho lao động nữ, cũng có nhiều hơn các quyền lợi thai sản dành cho lao động nam có vợ sinh con.
Nếu bạn đang gặp vướng mắc về chế độ thai sản nói riêng và trong lĩnh vực bảo hiểm xã hội nói chung, hãy liên hệ Công ty Luật TNHH KHD – 0965679698 để được tư vấn kịp thời. Hãy để chúng tôi trở thành người đồng hành tin cậy của bạn trên hành trình bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp./.
