Cha mẹ và con cái thường có khác biệt về tuổi tác, suy nghĩ, hoàn cảnh xã hội, nhân sinh quan… Có rất nhiều người cha, người mẹ đem mơ ước hoài bão của mình chưa thực hiện được để áp đặt lên con cái, muốn con tiếp tục hoàn thành nốt những điều còn dang dở đó. Hay khi con không nghe lời, hư hỏng đến độ cha, mẹ không còn muốn nhận thì kết quả thường là cha mẹ sẽ từ mặt con.
Vậy, con bị cha mẹ từ mặt có được hưởng di sản thừa kế không? Luật sư sẽ giúp bạn giải đáp thắc mắc qua bài viết dưới đây.
1. Cha mẹ từ mặt con cái có chấm dứt quan hệ thân nhân không?
Mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái không chỉ được xây dựng dựa trên tình cảm, mà còn được pháp luật quy định rõ ràng trong các điều khoản của Luật Hôn nhân và Gia đình 2014.
Điều 69. Nghĩa vụ và quyền của cha mẹ
1. Thương yêu con, tôn trọng ý kiến của con; chăm lo việc học tập, giáo dục để con phát triển lành mạnh về thể chất, trí tuệ, đạo đức, trở thành người con hiếu thảo của gia đình, công dân có ích cho xã hội.
2. Trông nom, nuôi dưỡng, chăm sóc, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình.
3. Giám hộ hoặc đại diện theo quy định của Bộ luật dân sự cho con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự.
4. Không được phân biệt đối xử với con trên cơ sở giới hoặc theo tình trạng hôn nhân của cha mẹ; không được lạm dụng sức lao động của con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động; không được xúi giục, ép buộc con làm việc trái pháp luật, trái đạo đức xã hội.
Điều 70. Quyền và nghĩa vụ của con
1. Được cha mẹ thương yêu, tôn trọng, thực hiện các quyền, lợi ích hợp pháp về nhân thân và tài sản theo quy định của pháp luật; được học tập và giáo dục; được phát triển lành mạnh về thể chất, trí tuệ và đạo đức.
2. Có bổn phận yêu quý, kính trọng, biết ơn, hiếu thảo, phụng dưỡng cha mẹ, giữ gìn danh dự, truyền thống tốt đẹp của gia đình.
3. Con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình thì có quyền sống chung với cha mẹ, được cha mẹ trông nom, nuôi dưỡng, chăm sóc.
Con chưa thành niên tham gia công việc gia đình phù hợp với lứa tuổi và không trái với quy định của pháp luật về bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em.
4. Con đã thành niên có quyền tự do lựa chọn nghề nghiệp, nơi cư trú, học tập, nâng cao trình độ văn hóa, chuyên môn, nghiệp vụ; tham gia hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội theo nguyện vọng và khả năng của mình. Khi sống cùng với cha mẹ, con có nghĩa vụ tham gia công việc gia đình, lao động, sản xuất, tạo thu nhập nhằm bảo đảm đời sống chung của gia đình; đóng góp thu nhập vào việc đáp ứng nhu cầu của gia đình phù hợp với khả năng của mình.
5. Được hưởng quyền về tài sản tương xứng với công sức đóng góp vào tài sản của gia đình.
Theo đó, Điều 69 và Điều 70 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 quy định cha mẹ có nghĩa vụ chăm sóc, nuôi dưỡng, yêu thương con cái, và con cái có nghĩa vụ tôn trọng, biết ơn, hiếu thảo với cha mẹ.
Dưới góc độ pháp lý, dù cha mẹ có thể cảm thấy không hài lòng và tuyên bố từ mặt con cái, nhưng về mặt pháp lý, hành vi này không làm chấm dứt mối quan hệ nhân thân giữa cha mẹ và con cái. Ngoài ra, hiện nay pháp luật cũng không có quy định cụ thể về việc chấm dứt quan hệ giữa cha, mẹ và con đẻ.
2. Con bị cha mẹ từ mặt có được hưởng di sản thừa kế không?
Việc cha mẹ từ mặt con cái không được pháp luật công nhận. Dù cho việc từ mặt được thông báo đến người thân, bạn bè, hàng xóm thì cũng không chấm dứt quyền và nghĩa vụ giữa cha mẹ với con. Trên giấy tờ pháp lý, họ vẫn có quan hệ cha mẹ con bình thường.
Do đó, việc “cha mẹ từ mặt” không làm ảnh hưởng đến quyền thừa kế của người con đã bị cha mẹ từ mặt, mà thay vào đó sẽ phụ thuộc vào di chúc của cha mẹ.
Nếu không có di chúc, lúc này di sản thừa kế sẽ được chia theo pháp luật. Người con sẽ được hưởng thừa kế theo hàng thừa kế thứ nhất, cụ thể theo quy định tại Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015 như sau:
Điều 651. Người thừa kế theo pháp luật
1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:
a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;
b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;
c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.
2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.
3. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.
Như vậy, cha mẹ từ mặt con cái trong trường hợp không có di chúc thì người con vẫn được hưởng quyền thừa kế theo pháp luật.
Lưu ý: Đối với mối quan hệ giữa cha mẹ nuôi và con nuôi, sẽ có sự khác biệt hơn. Cụ thể, theo quy định tại Điều 25 Luật Nuôi con nuôi 2010, mối quan hệ giữa cha mẹ nuôi và con nuôi có thể chấm dứt trong các trường hợp sau đây:
Điều 25. Căn cứ chấm dứt việc nuôi con nuôi
Việc nuôi con nuôi có thể bị chấm dứt trong các trường hợp sau đây:
1. Con nuôi đã thành niên và cha mẹ nuôi tự nguyện chấm dứt việc nuôi con nuôi;
2. Con nuôi bị kết án về một trong các tội cố ý xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của cha mẹ nuôi; ngược đãi, hành hạ cha mẹ nuôi hoặc con nuôi có hành vi phá tán tài sản của cha mẹ nuôi;
3. Cha mẹ nuôi bị kết án về một trong các tội cố ý xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con nuôi; ngược đãi, hành hạ con nuôi;
4. Vi phạm quy định tại Điều 13 của Luật này.
Tuy nhiên, để chấm dứt quan hệ này, cha mẹ nuôi cần phải có yêu cầu và được Tòa án công nhận theo khoản 1 Điều 78 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014. Do đó, nếu cha mẹ nuôi không yêu cầu và chưa được Tòa án công nhận việc chấm dứt quan hệ, việc “từ mặt” con nuôi sẽ không làm chấm dứt quan hệ cha, mẹ và con nuôi.
Điều 78. Quyền, nghĩa vụ của cha nuôi, mẹ nuôi và con nuôi
1. Cha nuôi, mẹ nuôi, con nuôi có quyền và nghĩa vụ của cha, mẹ, con được quy định trong Luật này kể từ thời điểm quan hệ nuôi con nuôi được xác lập theo quy định của Luật nuôi con nuôi.
Từ mặt chỉ là hành vi tuyên bố cắt đứt mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái, nhưng pháp luật Việt Nam không công nhận hành vi này là cơ sở để chấm dứt mối quan hệ thân nhân giữa cha mẹ và con cái. Do đó, việc “cha mẹ từ mặt” không làm ảnh hưởng đến quyền thừa kế của người con đã bị cha mẹ từ mặt, mà thay vào đó sẽ phụ thuộc vào di chúc của cha mẹ.
Bạn cần bảo vệ quyền thừa kế hợp pháp của mình, hãy liên hệ ngay với Công ty Luật TNHH KHD – 0965.67.9698 để được tư vấn tận tình. Hãy để chúng tôi trở thành người đồng hành tin cậy của bạn trên hành trình bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp./.
