Sau ly hôn, dù không còn sống chung, người cha/mẹ không trực tiếp nuôi dưỡng vẫn có quyền và nghĩa vụ thăm nom con. Tuy nhiên, trên thực tế, nhiều người vẫn phải đối mặt với việc bị ngăn cản, từ chối gặp con.
Quyền thăm nom con sau ly hôn
Quyền thăm nom con là quyền và cũng là nghĩa vụ của người không trực tiếp nuôi con. Khoản 3 Điều 82 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 quy định sau khi ly hôn, người không trực tiếp nuôi con có quyền, nghĩa vụ thăm nom con mà không ai được cản trở.
Điều 82. Nghĩa vụ, quyền của cha, mẹ không trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn
1. Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ tôn trọng quyền của con được sống chung với người trực tiếp nuôi.
2. Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con.
3. Sau khi ly hôn, người không trực tiếp nuôi con có quyền, nghĩa vụ thăm nom con mà không ai được cản trở.
Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con lạm dụng việc thăm nom để cản trở hoặc gây ảnh hưởng xấu đến việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con thì người trực tiếp nuôi con có quyền yêu cầu Tòa án hạn chế quyền thăm nom con của người đó.
Khoản 2 Điều 83 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 cũng khẳng định nguyên tắc “không ai được cản trở” khi chỉ rõ rằng cha, mẹ trực tiếp nuôi con cùng các thành viên gia đình không được cản trở người không trực tiếp nuôi con trong việc thăm nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con.
Điều này có nghĩa là, dù con sống với cha/mẹ hay bất kỳ ai khác, người cha/mẹ vẫn có quyền gặp gỡ, chăm sóc con một cách hợp pháp. Vợ/chồng cũ hoàn toàn không có quyền ngăn cản người còn lại, trừ trường hợp quyền thăm nom này bị hạn chế theo quyết định của Tòa án.
Những trường hợp bị hạn chế quyền thăm nom con
Tòa án chỉ hạn chế quyền thăm nom của cha mẹ trong những trường hợp cực kỳ nghiêm trọng. Khoản 1 Điều 85 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, được hướng dẫn bởi Điều 8 Nghị quyết 01/2024/NQ-HĐTP, cha mẹ bị hạn chế quyền đối với con chưa thành niên nếu:
- Bị Tòa án kết án về tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự đối với con chưa thành niên với lỗi cố ý.
- Có hành vi vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con.
- Phá tán tài sản của con, có lối sống đồi trụy hoặc xúi giục, ép con làm việc trái pháp luật.
Nếu cha/mẹ có hành vi thuộc một trong những trường hợp trên, Tòa án có thể ra quyết định không cho cha/mẹ trông nom, chăm sóc, giáo dục con, quản lý tài sản riêng của con hoặc đại diện theo pháp luật cho con trong thời hạn từ 1 đến 5 năm. Vậy nếu không thuộc các trường hợp trên, việc vợ/chồng cũ ngăn cản người còn lại là vi phạm pháp luật.
Bị ngăn cản thăm con sau ly hôn phải làm thế nào?
Bất kỳ người nào có hành vi cản trở quyền thăm con của người không trực tiếp nuôi con có thể bị xử lý theo thủ tục hành chính theo quy định tại Điều 56 Nghị định 144/2021/NĐ-CP. Theo quy định này, người có hành vi ngăn cản quyền thăm nom, chăm sóc giữa ông, bà và cháu; giữa cha, mẹ và con sẽ bị phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng.
Để đảm bảo quyền và lợi ích của mình, người không trực tiếp nuôi dưỡng có quyền đề nghị Cơ quan thi hành án nơi có Tòa án ban hành bản án sơ thẩm can thiệp làm việc, yêu cầu người trực tiếp nuôi dưỡng chấm dứt hành vi ngăn cản thăm gặp con. Trong trường hợp người trực tiếp nuôi dưỡng không tự nguyện thi hành, cơ quan thi hành án sẽ có biện pháp cưỡng chế.
Tuy nhiên việc bị xử phạt hay được cơ quan thi hành án can thiệp để cho người không trực tiếp nuôi dưỡng thăm gặp con cũng chỉ có giá trị, tác dụng trong một lần hoặc một thời gian nhất định. Rất nhiều trường hợp khi cơ quan thi hành án, cơ quan chức năng không có mặt, người trực tiếp nuôi dưỡng lại tiếp tục ngăn cản quyền thăm nuôi con của người còn lại.
Để có biện pháp pháp lý mang tính chất lâu dài, người không trực tiếp nuôi dưỡng có thể đề nghị tòa án thay đổi quyền nuôi con với các căn cứ tại điểm b Khoản 2 Điều 84 Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014. Các bước xử phạt hành chính về hành vi ngăn cản quyền thăm nom con, văn bản yêu cầu chấm dứt hành vi ngăn cản của cơ quan thi hành án với người có vi phạm sẽ là bằng chứng quan trọng để tòa án chấp thuận yêu cầu thay đổi quyền nuôi con của người không trực tiếp nuôi dưỡng.
Cuộc sống sau ly hôn vốn đã nhiều thử thách, nhưng việc bị ngăn cản thăm con có thể khiến người bị ngăn cản thăm con cảm thấy bất lực và đau khổ. Tình yêu thương và quyền được gần gũi con cái là quyền lợi thiêng liêng và hợp pháp của mỗi người cha, người mẹ.
Hãy liên hệ với Công ty Luật TNHH KHD – 0965679698 ngay hôm nay để được tư vấn miễn phí bước đầu và bắt đầu bảo vệ tình yêu thương của bạn dành cho con cái./.
